Zespół badawczy z Centrum Badań nad Ewolucją Języka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, we współpracy z partnerami z Polski – Zakładem Antropologii Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN oraz Akademią Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu – a także z Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (Hiszpania), stworzył ApeFD (Apemen Faces Database) – unikalną kolekcję fotorealistycznych wizerunków twarzy inspirowanych wyglądem dawnych homininów.
Baza obejmuje 620 obrazów przedstawiających 31 modeli twarzy, łączących cechy współczesnych ludzi i ich przodków. Każdy wizerunek wzbogacono o dane morfometryczne oraz oceny percepcyjne – takie jak groźność, towarzyskość, wiek czy zdrowie. ApeFD stanowi narzędzie do badań nad tym, jak postrzegamy innych – także wtedy, gdy ich wygląd wykracza poza znany zakres zmienności twarzy ludzkiej.
Twarze powstały dzięki połączeniu sztucznej inteligencji i zaawansowanej obróbki graficznej. Za generowanie wizerunków z wykorzystaniem AI, na bazie wstępnie przygotowanej przez prof. Sławomira Wacewicza z UMK w Toruniu oraz edycję, retusz i przygotowanie finalnych (edytowalnych) bodźców w formacie PSD odpowiadał
dr Zdzisław Lewandowski z Katedry Biologii Człowieka i Kosmetologii AWF we Wrocławiu. Jego rola obejmowała pracę nad technicznym i estetycznym opracowaniem obrazów, by uzyskać maksymalny realizm i spójność wizualną w całej bazie.
„Naszym celem było stworzenie materiału badawczego, który zachowa naukową precyzję, a jednocześnie będzie estetycznie przekonujący i pozbawiony artefaktów typowych dla obrazów generowanych przez sztuczną inteligencję” – mówi dr Zdzisław Lewandowski z AWF Wrocław.
ApeFD wypełnia ważną lukę badawczą, umożliwiając prowadzenie eksperymentów psychologicznych i neurobiologicznych z wykorzystaniem bodźców wizualnych (twarzy) z pogranicza cech ludzkich, małp człekokształtnych oraz naszych przodków, co otwiera nieosiągalne do tej pory możliwości testowania nowych hipotez badawczych.
W badaniu uczestniczyli: dr hab. Sławomir Wacewicz prof. UMK (kierownik projektu) oraz dr Juan Olvido Perea-García, dr Vojtěch Fiala, dr Marta Sibierska i Anna Szala– Center for Language Evolution Studies, Nicolaus Copernicus University, Toruń, Poland, dr Juan Olvido Perea-García – The Cognitive Psychology Unit, Faculty of Social Sciences, Leiden University, The Netherlands, dr Zdzisław Lewandowski – Department of Human Biology, Wroclaw University of Health and Sport Sciences (AWF Wrocław), Poland, dr hab. Dariusz P. Danel – Department of Anthropology, Hirszfeld Institute of Immunology and Experimental Therapy, Polish Academy of Sciences, Wroclaw, Poland.
Projekt został opisany w prestiżowym czasopiśmie „Scientific Data” (IF 6,9; 140 pkt MNiSW): https://www.nature.com/articles/s41597-025-05813-z
Więcej o badaniach: Forum Akademickie https://forumakademickie.pl/miedzy-ludzmi-a-malpami-nowa-baza-twarzy/
Zagadnienie, zostało też poruszone kilka tygodni temu w Polityce i w 2022 r. w Gazecie Wyborczej.
